Oznaczenia jakości herbaty

W ostatnim wpisie z cyklu pt. „Różne odsłony herbaty” wspomniałam o oznaczeniu jakości listków herbaty brzmiącym „TGFOP”, a następnie krótko je wyjaśniłam. Postanowiłam, że w dzisiejszym wpisie bardziej szczegółowo omówię temat oznaczeń herbaty, bo uważam, że warto wiedzieć, co się pije :).

Herbatę klasyfikuje się na ostatnim etapie produkcji, czyli podczas sortowania (nie wspominam o nim we wpisach o konkretnych herbatach, ponieważ uznaję go za oczywisty ;)). Tradycyjnie dzieli się ją na cztery rodzaje: liście całe (whole leaves), liście łamane (broken leaves), miał (fannings) oraz pył (dust). Taka klasyfikacja pozwala określić nie tylko jakość liści (liście całe charakteryzują się najwyższą jakością, a pył – najniższą), ale również rejon zbiorów, czy procesy, jakim została poddana herbata podczas produkcji. Istnieją nawet oznaczenia zarezerwowane wyłącznie dla herbat wywodzących się z określonych rejonów świata (o czym przekonacie się w dalszej części tego wpisu :)).

Zanim przejdę do bardziej skomplikowanych oznaczeń, najpierw przedstawię te najbardziej podstawowe, które składają się tylko z jednej litery. O to one:

1. G (Golden) – wysokogatunkowa herbata, która daje napar o złocistym kolorze;

2. F (Flowery) – herbata powstała z pączka i pierwszych dwóch listków krzewu herbacianego. Taką kombinację określa się mianem „kwiatu” („flower”), ale nie ma ona nic wspólnego z prawdziwymi kwiatami ;);

3. O (Orange) – herbata zawierająca długie i wąskie liście, które są drugie w kolejności od pączka liściowego (często z dodatkiem pierwszych). To oznaczenie nie ma nic wspólnego ze smakiem lub aromatem pomarańczowym ;);

4. P (Pekoe) – herbata zawierająca liście nieco krótsze i grubsze, które są trzecie lub czwarte w kolejności od pączka liściowego;

5. S (Souchong) – herbata zawierająca najgrubsze i mięsiste liście, które są czwarte w kolejności od pączka liściowego;

6. T (Tip) – najwyższej jakości herbata sporządzona z nierozwiniętych pączków liściowych;

Teraz wyjaśnię oznaczenia składające się z kilku liter, uwzględniając wspomniany powyżej podział na cztery główne rodzaje herbat:

1. Liście całe, czyli takie, które nie zostały ani pocięte, ani rozdrobnione. Produkcja tego rodzaju herbaty stanowi około 2% światowej podaży:

1.1 GT (Golden Tips) – złote tipsy herbaty, które praktycznie nie mają walorów smakowych. Wytwarza się je na indyjskich plantacjach Assam i Darjeeling i używa się ich do produkcji mieszanek (głównie do polepszenia ich wyglądu);

1.2 SFTGFOP1 i FTGFOP (Special Fine Tippy Golden Flowery Orange Pekoe First Grade Leaves oraz Fine Tippy Golden Flowery Orange Pekoe) – najwyższej jakości herbata zawierająca drobne i równomierne liście, które zostały starannie wyselekcjonowane. Produkuje się ją na indyjskich plantacjach Darjeeling i Assam;

1.3 TGFOP1 i TGFOP (Tippy Golden Flowery Orange Pekoe First Grade Leaves i Tippy Golden Flowery Orange Pekoe) – najwyższej jakości herbata zawierająca dużo złotych tipsów. Wywodzi się ona z indyjskich plantacji Darjeeling i Assam;

1.4 GFOP1 (Golden Flowery Orange Pekoe First Grade Leaves) – wysokiej jakości herbata zawierająca duże ilości złotych tipsów, która pochodzi z kenijskich plantacji;

1.5 FOP i FOP1 (Flowery Orange Pekoe i Flowery Orange Pekoe First Grade Leaves) – herbata zawierająca długie liście (częściowo zdrewniałe) oraz małą ilość złotych tipsów. Na indyjskich plantacjach Assam i Dooars oraz w Bangladeszu reprezentuje drugą klasę jakości, a w Chinach – wysoki stopień jakości;

1.6 OP Sup (Orange Pekoe Superior) – wysokiej jakości herbata zawierająca małe listki. To oznaczenie stosuje się wyłącznie w przypadku herbat pochodzących z plantacji indonezyjskich (Jawa i Sumatra);

1.7 OP (Orange Pekoe) – podstawowy gatunek herbaty z Cejlonu i Jawy, który zawiera długie, sztywne liście bez złotych tipsów;

1.8 BOP1 (Broken Orange Pekoe First Grade Leaves) – herbata półliściasta stanowiąca specjalność nizinnych regionów Cejlonu, która zawiera grube, czarne liście.

2. Herbata łamana – w czasie produkcji duże i grube liście są cięte na mniejsze kawałki. Produkcja tego rodzaju herbaty wynosi około 98% światowej podaży.

2.1 TGFBOP1 (Tippy Golden Flowery Broken Orange Pekoe First Grade Leaves) – wysokogatunkowa herbata, która zawiera małe, równomierne liście oraz dużą ilość złotych tipsów. Produkuje się ją na indyjskiej plantacji Darjeeling oraz w niektórych częściach plantacji Assam;

2.2 GFBOP1 (Golden Flowery Broken Orange Pekoe First Grade Leaves) – najwyższej jakości herbata, którą wytwarza się na indyjskiej plantacji Assam. Tego oznaczenia używa się również w odniesieniu do jedynej kenijskiej herbaty zawierającej złote tipsy;

2.3 GBOP (Golden Broken Orange Pekoe) – herbata, która zajmuje drugą pozycję pod względem jakości po herbacie z oznaczeniem GFBOP1. Zawiera ona niejednorodne liście oraz mniejsze ilości złotych tipsów. Pochodzi ona z plantacji Assam oraz plantacji w Kenii;

2.4 FBOP (Flowery Broken Orange Pekoe) – herbata zawierająca grubsze liście i niewielką ilość złotych tipsów. Wywodzi się ona głównie z plantacji w Indiach (Assam), na Cejlonie, w Indonezji, Chinach oraz Bangladeszu. Z kolei w odniesieniu do herbat pochodzących z plantacji położonych na południu Indii (Travancore oraz Nilgiri) oznaczeniem FBOP często określa się herbatę Pekoe;

2.5 BOP, BOP1 i BOP2 (Broken Orange Pekoe, Broken Orange Pekoe First Grade Leaves i Broken Orange Pekoe Second Grade Leaves) – główna klasa herbaty z Cejlonu, Jawy, Sumatry, południowych Indii oraz Chin, która jest bardzo popularna. Herbata BOP1 pochodzi głównie z Cejlonu (zarówno z plantacji nizinnych, jak i wyżynnych), przy czym herbata z plantacji wyżynnych zawiera złote tipsy i jest uznawana za lepszą. Taką herbatę oznacza się również jako FBOPF (Finest Broken Orange Pekoe Flowery). Z kolei herbata BOP2 wywodzi się głównie z Indonezji, Cejlonu oraz południowych Indii i zawiera liście mocno zwinięte, częściowo zdrewniałe;

2.6 BP1 (Broken Pekoe First Grade Leaves) – herbata zawierająca liście mocno zwinięte, częściowo zdrewniałe, która pochodzi głównie z Kenii, Tanzanii, Indonezji, Cejlonu oraz południowych Indii;

2.7 BT (Broken Tea) – herbata zawierająca duże, bardzo grube liście, która wywodzi się z Sumatry, Cejlonu oraz niektórych rejonów położonych na południu Indii;

2.8 BOP Grob (Broken Orange Pekoe Grob) – tego oznaczenia używa się w odniesieniu do indonezyjskich herbat z oznaczeniem Pekoe;

2.9 BPS (Broken Pekoe Souchong) – herbata zawierająca duże i grube liście, które są czwarte w kolejności od pączka herbacianego. Pochodzi ona głównie z indyjskich plantacji Assam i Darjeeling;

2.10  P/FP (Pekoe/Flowery Pekoe) – herbata zawierająca grube, mięsiste liście, która wywodzi się głównie z Cejlonu oraz południowych Indii, częściowo również z Kenii.

3. Miał – małe części liści herbacianych. Najczęściej trafiają one do torebek:

3.1 BOPF (Broken Orange Pekoe Fannings) – czarna herbata o drobnych, równomiernych liściach, która nie zawiera złotych tipsów. Produkuje się ją głównie na Cejlonie, w Indonezji, południowych Indiach, Kenii, Mozambiku, Bangladeszu i Chinach. W Indonezji często bywa wytwarzana z dodatkiem drobnych oraz delikatnych listków i określana jako BOP fine lub small-leaf BOP;

3.2 TGFOF i GFOF (Tippy Golden Flowery Orange Fannings i Golden Flowery Orange Fannings) – delikatna, starannie wyselekcjonowana herbata Darjeeling, którą wykorzystuje się do produkcji wysokiej jakości herbat ekspresowych;

3.3 FOF (Flowery Orange Fannings) – herbata zawierająca małe okruchy liści, którą wytwarza się głównie w Bangladeszu oraz na indyjskich plantacjach Assam i Dooars;

3.4 OF (Orange Fannings) – bardzo dobrej jakości herbata z południowych Indii, częściowo również z Afryki i Ameryki Południowej;

3.5 PF1/PF (Pekoe Fannings First Grade i Pekoe Fannings) – herbata zawierająca drobne, jednakowe części liści, którą produkuje się na plantacjach w Indiach (głównie Assam), Bangladeszu, Kenii, Tanzanii i Malawi, przy czym herbata assamska jest najbardziej ceniona;

3.6 FNGS/FNGS 1 (Fannings i Fannings First Grade) – herbata zawierająca bardzo drobne części liści wraz z podłużnymi włóknami.

4. Pył – bardzo drobne części liści. Używa się ich głównie do produkcji napojów typu nestea:

4.1 PD (Pekoe Dust) – herbata zawierająca bardzo drobne części liści, którą wytwarza się na indyjskich plantacjach (głównie Assam), w Bangladeszu, Kenii, Tanzanii i Malawi;

4.2 D1 (Dust First Grade) – herbata zawierająca bardzo drobne części liści, która pochodzi z Cejlonu, Indonezji, Chin, Afryki, Ameryki Południowej i południowych Indii.

Dotrwaliście do końca? Przyznam, że nieźle się rozpisałam :). Jednak mam nadzieję, że dzięki lekturze tego wpisu od tej pory będziecie w stanie prawidłowo interpretować napotkane oznaczenia herbaty :).

Pozdrawiam 🙂

PS.1 Wspomniane oznaczenia stosuje się przede wszystkim w odniesieniu do czarnych herbat, ale widziałam je również na opakowaniach zielonej herbaty.

PS.2 Przy przygotowywaniu wpisu korzystałam z dwóch książek o herbacie – „Ilustrowanego leksykonu herbaty” Leszka Ruma i „Herbaty: Przewodnika” Anny Ładniak, a także z następujących źródeł internetowych:

http://www.arborteas.com/pages/tea-grading.html

http://en.wikipedia.org/wiki/Tea_leaf_grading

http://www.tea.pl/?oznaczenia-herbat,79

http://www.food-info.net/pl/products/tea/grading.htm

http://www.teafountain.com/tea_grade.php

http://www.czajnikowy.com.pl/oznaczenie-lisci-herbaty/

http://www.czajnikowy.com.pl/oznaczenie-gatunkow-herbat-o-calych-lisciach/

http://www.czajnikowy.com.pl/oznaczenia-herbat-lamanych/

http://www.czajnikowy.com.pl/oznaczenia-mialu-i-pylu-herbacianego/