„Course in Tea Sommelier” Sharyn Johnston – recenzja anglojęzycznej książki o herbacie

Dzisiejszy wpis będzie recenzją kolejnej anglojęzycznej książki o herbacie, a konkretniej „Course in Tea Sommelier” autorstwa Sharyn Johnston. Pozycję tę otrzymałam od Arti Unici, za co serdecznie dziękuję.

„Course in Tea Sommelier” to książka wydana po raz pierwszy w 2016 r. (w Polsce ukazała się po raz pierwszy w grudniu 2016 r.) przez Australian Tea Masters. Australian Tea Masters to organizacja założona w 2011 r. przez wspomnianą wyżej Sharyn Johnston, której głównym celem jest szeroko rozumiane szerzenie wiedzy o herbacie, w tym również szkolenie osób zajmujących się herbatą zawodowo. Co prawda siedziba tej organizacji znajduje się w australijskim stanie Wiktoria, ale zasięg jej działania jest ogólnoświatowy. W ofercie Australian Tea Masters można znaleźć m.in. kursy zarówno w formie wirtualnej, jak i te w formie tradycyjnej (czyli wymagające fizycznego uczestnictwa w warsztatach w wybranym miejscu), np. kurs, który kształci w zakresie przygotowywania mieszanek herbacianych, tzw. blendingu (Certified Tea Blending) czy też kurs na sommeliera herbacianego (Tea Sommelier Course). Dzisiaj recenzowana przeze mnie pozycja jest przede wszystkim podręcznikiem kursowym, który jest polecanym źródłem wiedzy na kursie na sommeliera herbacianego, ale tak naprawdę jej zastosowanie jest uniwersalne – jest przeznaczona dla każdego miłośnika herbaty, który chce poszerzyć swoją wiedzę o herbacie.

„Course in Tea Sommelier” liczy 288 stron. Składa się z przedmowy (foreword), spisu treści (table of contents), trzech głównych części zatytułowanych kolejno Efekt uczenia się 01 (learning outcome 01), Efekt uczenia się 02 (learning outcome 02) oraz Efekt uczenia się 03 (learning outcome 03), przy czym każda część dzieli się na kilka sekcji, oraz dodatku (appendix), który również dzieli się na kilka sekcji. Pierwsza część przedstawia m.in. ogólną historię herbaty z uwzględnieniem historii herbaty w kilku wybranych krajach, np. Chiny, Korea, Japonia, Wielka Brytania czy Stany Zjednoczone, wygląd i odmiany krzewu herbacianego, metody produkcji i procesy obróbki herbaty, sześć podstawowych rodzajów herbaty (wraz z zalecanymi sposobami parzenia danego rodzaju herbaty). Ponadto ta część wyjaśnia, czym jest herbaciane terroir, jak również ukazuje różnice pomiędzy fermentacją a oksydacją.

Z drugiej części można dowiedzieć się m.in. jakie są najlepsze warunki do przechowywania herbaty, jak najlepiej obsługiwać klientów zamawiających herbatę w restauracji czy hotelu (część tych porad można również stosować w herbaciarni czy sklepie z herbatą), jak przyrządzać herbatę Matcha, jakie są alternatywne metody przygotowywania herbaty, jak profesjonalnie degustować i oceniać herbaty, jaka jest sytuacja branży herbacianej oraz jak uprawiać i obrabiać herbatę samemu w domu.

Trzecia część omawia trzy najbardziej znane ceremonie herbaciane: chińską, japońską oraz koreańską, jak również angielski zwyczaj picia popołudniowej herbaty połączony z konsumpcją lekkiego posiłku zwany afternoon tea (z uwzględnieniem historii, obowiązującej etykiety, roli uczestników, stosowanych naczyń i akcesoriów oraz instrukcji pokazującej daną ceremonię krok po kroku). Ponadto ta część zawiera porady dotyczące łączenia herbaty z potrawą (tzw. tea pairingu).

Z kolei czwarta część, czyli dodatek, zawiera charakterystykę wybranych mniej i bardziej znanych herbat z różnych krajów, np. Chin, Japonii, Tajwanu, Kenii, Indonezji, Nowej Zelandii czy Australii. Każda taka charakterystyka obejmuje zdjęcie listków herbaty, krótką informację na temat danej herbaty, np. pochodzenia jej nazwy czy miejsca jej uprawy, zalecany sposób jej przyrządzenia oraz opis doznań smakowych i zapachowych dostarczanych przez napar z danej herbaty.

Całość książki jest uzupełniona rozmaitymi zdjęciami (głównie liści herbacianych, naczyń i akcesoriów oraz ludzi zbierających lub parzących herbatę), rysunkami i schematami. Co ważne, w drugiej części (a dokładniej kolejno na stronie 144 i 145) można znaleźć glosariusz podstawowych terminów związanych z profesjonalną degustacją herbaty oraz zaproponowane przez autorkę koło smaków herbaty (Australian Tea Masters Tea Flavour Wheel), które może wspomóc w nauce degustacji herbaty.

Przykładowe strony tej pozycji możecie zobaczyć na stronie Australian Tea Masters: http://australianteamasters.com.au/tea-sommelier-handbook/.

„Course in Tea Sommelier” Sharyn Johnston ma cztery główne zalety. Pierwsza z nich to mnogość i różnorodność informacji oraz ciekawostek o herbacie. Część z nich była dla mnie nowością, mimo że przeczytałam już kilka pozycji o herbacie, również tych anglojęzycznych, np. porady dotyczące tego, jak uprawiać herbatę samemu w domu, czy jak wygląda sytuacja branży herbacianej.

Druga zaleta to wspomniane wyżej dwa elementy ułatwiające rozpoznawanie i opisywanie doznań dostarczanych przez napar, tj. koło smaków herbaty oraz dodatek, który zawiera charakterystykę wybranych herbat. Jeżeli okaże się, że akurat mamy herbatę opisaną w dodatku, możemy zaparzyć ją, a następnie spróbować opisać doznania dostarczane przez napar, posiłkując się kołem smaków. Następnie po przygotowaniu własnego opisu możemy skonfrontować go z opisem doznań zawartym w dodatku. Uważam, że to bardzo ciekawy sposób nauki degustacji herbaty.

Trzecia zaleta to podział książki na krótkie sekcje liczące kilka stron. Dzięki takiej strukturze pozycję tę wygodnie się czyta – można przeczytać co najmniej jedną sekcję za jednym posiedzeniem, nawet jeżeli nie ma się zbyt dużo czasu na czytanie. Nie wiem, jak Wy, ale ja nie cierpię przerywać lektury w środku rozdziału/podrozdziału, a w przypadku długich rozdziałów/podrozdziałów liczących nawet kilkanaście czy kilkadziesiąt stron czasem jest to nieuniknione.

Czwarta zaleta to odsyłanie czytelnika do innych źródeł wiedzy w niektórych przypadkach, np. w przypadku omawiania koreańskiej ceremonii herbacianej. Mimo że na pierwszy rzut oka ta nieczęsto spotykana praktyka może wydawać się wadą, bo może wskazywać na to, że temat nie został omówiony dogłębnie, to jednak w ogólnym rozrachunku uważam, że jest to atut, ponieważ świadczy o tym, że autorka pozycji rzetelnie podchodzi do kwestii szerzenia wiedzy herbacianej – jest świadoma pewnych ograniczeń i woli, aby czytelnik w razie zainteresowania tematem pogłębił wiedzę u źródła specjalizującego się w tym temacie.

„Course in Tea Sommelier” Sharyn Johnston ma też kilka niedoskonałości. Po pierwsze, pozycja ta jest dość droga – w sklepie Arti Unici (jedynym sklepie w Polsce, w którym ta książka jest dostępna) kosztuje ona 199,90 zł. Nie da się ukryć, że to wysoka cena, ale z drugiej strony książka jest naprawdę wartościowa, a sprowadzenie jej z Australii do Polski to też na pewno niemały koszt.

Po drugie, pozycja ta jest dostępna wyłącznie w wersji angielskiej. Dla mnie ten brak dostępności polskiej wersji nie jest problemem, ale są miłośnicy herbaty, którzy nie znają języka angielskiego na tyle dobrze, aby swobodnie w nim czytać.

Po trzecie, książka zawiera kilka drobnych literówek, np. „he belly of the teapot” zamiast “the belly of the teapot” (strona 124) czy “hot waer” zamiast “how water” (strona 126). Poza tym zawiera drobny błąd merytoryczny. Znajduje się on na stronie 68, gdzie przy okazji tematu oceniania jakości herbaty (grading) można znaleźć następujący fragment: „Matcha: the highest grade Gyokuro” („Matcha: Gyokuro najwyższej jakości”). Matcha nie powstaje z herbaty Gyokuro, lecz z herbaty Tencha.

Podsumowując, mimo wspomnianych powyżej drobnych niedoskonałości, „Course in Tea Sommelier” Sharyn Johnston to bez wątpienia warta uwagi anglojęzyczna książka o herbacie, prezentująca wiedzę o herbacie w sposób kompleksowy i przystępny dla czytelnika. Przedstawione w niej metody nauki degustacji herbaty zasługują na szczególną uwagę. Ta pozycja jest odpowiednia dla każdego miłośnika herbaty, niezależnie od stopnia zaawansowania jego wiedzy. Jeżeli tylko będziecie mieli okazję, żeby przeczytać ją, nie wahajcie się, aby skorzystać z tej możliwości.
PS Przy opracowywaniu wpisu korzystałam z następujących źródeł internetowych:
http://artiunici.com/pl/tea-sommelier/43-course-in-tea-sommelier.html
http://australianteamasters.com.au/tea-sommelier-handbook/